අජිත් ගලප්පත්ති
සදාචාරය සහ ආචාරශීලීකම
වෙනුවට අනාචාරය හා නොසන්සුන්තාව
ප්‍රබල වී ඇත. එබැවින් මෙවිට
වළ ඉහගෙන කෑම පමණක් වරදක් සේ
දැකීම අඥානකමකි. අවස්ථාවාදී
වන්නා ජයගනී. පොදු යහපත ගැන
හෝ අනෙකා ගැන සිතීම තරම් දුසිරිතක්
අද තවත් නැත. කාලය නපුරු වී ඇත.
එසේ දූෂ්‍ය වූ කාලය විසින්
අන් සියල්ල කණපිට හරවා ඇත. ඇතැම්
විට උසාවි තීන්දු පවා නොතකා
පාලකයින්ගේ තීරණ බලගතු වෙයි.
නීතියේ අවකල් ස්වරූපය එබඳුය.
සෝමේලා කුමක් කරන්නද? ආචාර්ය
සෝමරත්න දිසානායක වඩාත් බලවත්
පාර්ශ්වය දෙසට හැරීම වරදක්
නොවේ. වළපල්ලට යන මුළු සිනමා
කර්මාන්තයම ගැන සිත සිතා වැළලී
යනු වෙනුවට ස්වකීය යහපත ගැන
පමණක් සිතීම මෙම දුරාචාර සමාජ
ක්‍රමය තුළ වරදක්ද? ආචාර්ය
මර්වින්ලා වත්මන් දේශපාලනය
තුළ කෘතහස්ත දේශපාලනඥයකු වන්නෙත්,
ආචාර්ය සෝමේලා ප්‍රශස්ත සිනමාකරුවන්
වන්නෙත් වත්මන් අවකල් ක්‍රමයට
අනුකූලවලය. අනුයෝජක හැසිරීම
යනු එයයි. ප්‍රශස්ත කලාව දුබල
වී ප්‍රශස්ති කලාව කාලානූරූපව
ඇත. මේ ක්‍රමය තෝරාගත්තෝද අපමණය.
අද ක්‍රමය තුළ ජනතා නියෝජිතයාට කළ නොහැක්කක් නොමැත. නොදරුවන් දූෂණය කොට නිදැල්‍ලේ සිටිය හැක. මිනිසුන් මරා මතක නැතිවා සේ අහක බලාගත හැක. සාමණේර වහන්සේලා පෙති ගසා මරා දමා මුකුත් නොවූවා සේ පුල් සූට් දේශපාලනයට ආ හැක. සිනමාකරුවකුට හෝ කලාකරුවකුට කළ හැකි එකම කාර්ය එම නිර්මාණකාර්යයම හැර අන් කවරක්ද? අශෝක හඳගමට අඩුම තරමින් තම චිත්‍රපටය අතිගරු ජනාධිපතිතුමාටවත් පෙන්වන්නට හැකිවූවාද? “සිරි පැරකුම්” “සිද්ධාර්ථ” “අබා” “මහින්දාගමනය” සේ එදා කතා නොව “ඉනියවන්” හි වූයේ අද මේ මොහොතෙහි යාපනයේ දෙමළ ජනයාගේ සත්‍ය තත්ත්වයය. අඩුම තරමින් දෙමළ ජනයාගේ ඡන්දෙන් පාර්ලිමේන්තු ගිය දෙමළ දේශපාලකයින්ගේ ආශීර්වාදයවත් (ප්‍රචාරක පාඨ) ගන්නට හඳගම සමත් වීද? මේ දුෂ්චරිත සමාජ ක්‍රමය තුළ හඳගමලා, ප්‍රසන්නලා, උදයකාන්තලා, අසමත් ජාතියකි, ඔවුහු නිර්මාණ කළාට ඒවා අලෙවි කරන හැටි නොදත් දුබලයෝ ය. සෝමේලා යහමින් විකුණති. වළ ඉහගෙන කති. මාධ්‍යකරුවන්ට හොඳින් සලකති. ඡන්දයක් ළංවෙද්දී කලාකරුවන්ව සංවිධානය කරති. දහසක් පොරොන්දු දෙති. පාලකයින් සතුටු කරති. අවසානයේ බලය තමා වටා ඒකරාශී කරගනිති. උදයකාන්තලා ඊට ඊර්ෂ්‍යා කරන්නේ ඇයි? උදයකාන්තලාට කළ හැක්කේද රැස්වීම් පැවැත්වීම නිවේදන නිකුත් කිරීම පමණක් මද? පඩි වැඩිකරන ලෙස ඉල්ලා ලොකු ගසකට නගින හීන්දෑරී කම්කරුවකුට තිබෙන පෞරුෂයවත් හඳගමලාට, ප්‍රසන්නලාට, බෙනට්, සුමිත්‍රාලාට නැත.
චිත්‍රපට සංස්ථා පනතට අනුව එනම්, නීතියට අනුව සහ සදාචාරයටද අනුව රවීන්ද්‍ර, මාලනී, හඳගම, ප්‍රසන්නලා, ඒකරාශී වී ඒකමතික තීන්දු ගනිද්දී සෝමේ සූක්ෂම වී වැඩබලන ඇමැතිවරයකු ලවා පොඩි අත්සනක් ගසා ගැනීමට තරම් දක්ෂ වෙයි. කෙතරම් හපන්කමක්ද? සිනමාව නැංවීමේ ජනාධිපති උපදේශක රවීන්ද්‍ර රන්දෙණියට ඊට එරෙහිව කළහැකි කිසිවක් නැත. සිනමාව තුළින් පාර්ලිමේන්තුවට ගිය මාලනීලාටද කළ හැකි කිසිවක් නැත. වඩාත් දක්ෂ සෝමේය. එය පිළිගත යුතුය. ඒ මේ ක්‍රමයේ හැටිය. ශක්තිය ප්‍රයෝජන වන තැනදී ශක්ති සම්පන්නයා ජයගනී. දුර්වලයෝ පරාජය වෙති. දිවීම ප්‍රයෝජන වන තැනදී වේගයෙන් දුවන්නට හැකි සතුන් කලින්ම ආහාර ලැබ ජීවත්වන අතර, දුවන්නට බැරි සතුන් ආහාර නොලැබ පහසුවෙන් සතුරන්ට හසුව මිය යති. උචිතයා ජයගන්නා හැටි මාර්ටින් වික්‍රමසිංහ සිය “සත්ව සන්තතිය” පොතෙහි විස්තර කර ඇත. “උචිතෝන්තතිය” යනු මෙයයි. එනම් සෝමේලා තම පැවැත්ම සඳහා කරන මෙම සටනේදී පවතින ක්‍රමය සමග යහමින් ගැලපී, නොනැසී, ජීවත් වීමයි. සිනමාව තුළ ඉතිරිවන්නේ මෙබඳු වූ පරිසරයට යෝග්‍ය වූවන් පමණකි. හඳගමලා නොවේ.
එක් චිත්‍රපටයක් පිටපත් වැඩි ප්‍රමාණයක් මුදා හල විට අනෙකුත් චිත්‍රපට ප්‍රදර්ශනය කිරීමට නියමිත ශාලා ඒ අනෙකුත් චිත්‍රපටවලට අහිමි වී යනු ඇත. සෝමේට අනුව මේ අනෙකුත් චිත්‍රපට ආකර්ශනීය නැත. තමාගේ චිත්‍රපටය දැවැන්ත ආකර්ශනීය චිත්‍රපටයකැයි තමාම විසින් අර්ථකථනය කරන්නට තරම් පෞරුෂයක් ආචාර්ය සෝමරත්නට මෙම බල පරාක්‍රමය විසින් ආරෝපණය කරනු ලැබ ඇත. අති දක්ෂ “මෙග්ලමේනියා” ක්‍රියාකාරීන් අද වැනි යුගයක සැබැවින්ම යුග පුරුෂයෝය. ජයග්‍රහණය ඔවුනටය. පරාජිත අප එය පිළිගැනීමට නිහතමානී විය යුතුය. උදයකාන්තලා ඊට ඊර්ෂ්‍යා කරන්නේ තම පි‍ලේ් කිසිවකුට එබඳු වූ පෞරුෂයක් නැති නිසාද? අනික චිත්‍රපට ශාලා මදකම සෝමරත්නගේ වරදක්ද?
දේශපාලන වේදිකාවට නැග සිනමාවේ උන්නතිය උදෙසා දහසක් දේ කරන්නට පොරොන්දු වූ මල් පෝච්චි කලාකරුවන් අඩුම තරමින් පාලකයින් ලවා සිනමාශාලා 100ක් වත් සාදාගන්නට වෙහෙසිය යුතුය. තම පාලකයාට ඡන්ද එකතු කරන්නට සංවිධානය වූ තරම හා රටවටා යමින් වෙහෙසුණු තරම එක් සිනමාහලක් ඉදිකරන්නටවත් යොදවන්නට බැරිවීද? එසේ වෙහෙසුණු මල්‍පෝච්චි කලාකරුවන් තම පුද්ගලික සුඛ විහරණය තකා පාලකයින්ගෙන් ලද වරප්‍රසාද කොතරම් ද? එබැවින් සෝමේ තම චිත්‍රපටය ජනගත කිරීම සඳහා වැඩබලන ඇමැතිවරයකුගේ අත්සනක් ලබාගැනීම වරදක් නැත. නළු උපදේශකවරුන්ට, නිළි මන්ත්‍රීනියන්ට, රාජ්‍ය තානාන්තර හොබවන සිනමාකරුවන්ට වැඩි පඩි ඉල්ලා ගස් උඩ උපවාස කරන කම්කරුවකුට තිබෙන පෞරුෂයවත් නැත්තේ නිකම්ම නොවේ. සෝමරත්න තම චිත්‍රපටය වෙනුවෙන් රාජ්‍ය වරප්‍රසාද ලැබිම ගැන පමණක් කතා කොට ඵලක් නැත.
සිරිපැරකුම් පිටපත් 55ක් තිරගත වීම යනු ඊට එරෙහි වූ දැවැන්ත කලාකරුවන්ගේ, ජනාධිපති උපදේශකවරුන්ගේ සහ ඡන්ද සමයේ අහවලාටම ඡන්දේ දෙන්නැයි ප්‍රකාශ නිකුත් කළ නිර්මාණකරුවන්ගේ පෞරුෂය කුමක්දැයි රටටම පෙන්නුම් කළ සිදුවීමක් විනා සෝමේට බිමදමා පහරදිය යුතු වරදක් නොවේ. ජනතා ආකර්ෂණය දිනාගත හැකි මට්ටමේ චිත්‍රපට නිෂ්පාදන භාණ්ඩ තැනිය නොහැකිකම ප්‍රදර්ශනය කිරීමකි.
මැති ඇමැතිවරුන්ගේ සහ අතීත දැවැන්ත කලාකරුවන්ගේ ප්‍රචාරක පාඨ ලබාගෙන තම චිත්‍රපටය දුවවන්නට ඇඩ් එකක්වත් දමා ගැනීමට බැරි දුබලයින් සෝමෙගේ අවස්ථාවාදීකමට ගරහති. වළ ඉහගෙන කෑම ඇත්තේ සිනමා කර්මාන්තයේ පමණක්මද? අද සිනමාවේ උන්නතියට කෑ කෝ ගසන ජනතා කලාකරුවන්ගේ රාජ්‍ය වරප්‍රසාදිත කොන්ත්‍රාත්තුවල වටිනාකම සෝමේ ප්‍රසිද්ධියේ කරන චිත්‍රපට බිස්නස් එකට වඩා ඉහළය. ඇතැමුන් දොර ඇරගෙන කරනා දේ අපේ බහුතරය දොර වහගෙන පිළිකණුවල කරති. අද පවතින ආර්ථික පරිසරය විසින් අපව නියත කොට ඇත. අපගේ අදහස් ගොඩනැගෙන්නේ මේ ආර්ථික පරිසරයට අනුවය. සමාජයක අදහස් සිතුවිලිවල ස්වරූපය එම සමාජයේ ආර්ථික රටාවට අනුව සැකසෙයි. මෙම ආර්ථික නියතවාදයට සෝමේ මුහුණදෙයි. සිද්ධීන් නිර්මාණය වන්නේ එම යුගයේ ජීවත්වන පුද්ගලයන්ගේ චින්තනයට අනුව නොව එම යුගයේ පවත්නා ආර්ථික ආයතන මගිනි. ඕනෑම මිනිස් සමාජයක මූලික පදනම වනුයේ දිවි පෙවත සඳහා අවශ්‍ය දේ සොයා සාදා ගැනීමේ ක්‍රමයයි. අවසානයේ චිත්‍රපටකරුවාද බඩ ගෝස්තරවාදී වන්නේ මේ නිසාය.
ඉහළම ආදායම් වාර්තා තැබූ කුස පබා චිත්‍රපටය අප අර්ථකථනය කළේ බඩ ගෝස්තරික චිත්‍රපට ස්වරූපයක් ලෙසිනි. තම ගෝස්තරයම ගැන සිතන පොදු ජනතාවගේ ඉල්ලීම් සපුරාලීම සෝමේලා කරන බරපතළ වරදකැයි සිතන්නා මේ ක්‍රමයට අනුව ඊර්ෂ්‍යාකාරයෙකි. තමාට එරෙහිවූ ප්‍රසන්න, හඳගම, උදයකාන්ත, බෙනට් රත්නායක, රවීන්ද්‍ර මාලනී ආදී වූ සියල්ලන්ම කුහක ඊර්ෂ්‍යාකාරයින් බව සෝමරත්න සෘජුවම චෝදනා කර ඇත. මෙතරම් කෙළින් වැඩකරන කෙළින් කතා කරන ආචාර්ය සෝමේගේ පෞරුෂයත්, ඔහුගේ චිත්‍රපට ව්‍යාපාරයට එරෙහිවූවන්ගේ නිර්ලජ්ජිත පරාජයත් සසඳන්නට අපට සිතේ.
සෝමරත්න සදාචාරාත්මක නැතැයි උදයකාන්ත කියයි. අනාචාරයම තම පැවැත්ම ලෙස තකන සමස්ත සමාජ, දේශපාලන හා ආර්ථික බල රාමුවක් තුළ සෝමේගේ සදාචාරය හමුවෙහිම තැවීම මුග්ධකමකි. පාලකයින් සදාචාරවත්ද? එබඳු වූ දුරාචාර පාලකයින් උදෙසා ඡන්ද හිඟමින් යන කලාකරුවන් සදාචාරාත්මකද?
එසේ බලද්දී ආචාර්ය සෝමරත්න වැඩිපුර පිටපත් 20ක් පෙන්වීම ජාතික ප්‍රශ්නයක් ලෙස ගත යුතු නැත. සෝමේගේ අශෝභන බලපුළුවන්කාරකම ගැන කනගාටුවන බව උදයකාන්ත කියයි. කනගාටුවීමෙන් පමණක් මෙම අවස්ථාවාදය පරාජය කළ නොහැකිය. චිත්‍රපට සංස්ථා සභාපතිවරයා මෙලෝ හසරක් දන්නේ නැතැයි සෝමරත්න ප්‍රසිද්ධියේ කියයි. අපගේ යෝජනාව නම් දැනුම් තේරුම් ඇති සෝමරත්නව සභාපති කරවා සිරි පැරකුම්, සිද්ධාර්ථ, අබා, දළදා ගමනය, මහින්දාගමනය, විජය කුවේණි වැනි රාජ පාක්ෂික යෝධ (block buster) චිත්‍රපට පමණක් මෙරට ජනතාවට පෙන්විය යුතු බවයි. ප්‍රේක්ෂක සුළුතරය අන් අතක් බලා ගත යුතුය. මේ වන විට මෙවන් යෝධ චිත්‍රපට තනා සිය දෙවන චිත්‍රපටයට මුදල් ආයෝජනය නොකර බලාසිටින අබා, විජය කුවේණි, ගාමනී වැනි චිත්‍රපට අයෝජකයින් පිටපත් සිය ගණනින් තම චිත්‍රපට රටට දමනු ඇත.
එබැවින් හඳගමලා ප්‍රසන්නලා ඇතුළු සිනමාකරුවන් සෝමරත්න දිසානායකගේ අතිසාර්ථත චිත්‍රපට ව්‍යාපාරයට එරෙහි වීම නිෂ්ඵල වනු ඇත. මන්ද යත් තීන්දු ගන්නන් සහ ඔවුනට බලය ලැබ දෙන්නන් සමග ජනතාව සිටින නිසාය. ජනතාවට කලාකෘතිවලින් ඵලක් නැත. ජනතාවට වුවමනා වන්නේ භෝජනය සඳහා රසවත් භාණ්ඩ වේ. තම චිත්‍රපට ආකර්ශනීය යැයි ආචාර්ය සෝමරත්න නිර්භයව පවසන්නේ ජන විඥාණය ගැන මනාව දැනගෙනය.
මුළු සමාජ ක්‍රමයම තුච්ඡ වනවිට සහ සියල්ලෝ එම බොරදියෙහි මාළු බානවිට සෝමරත්නගේ අනාචාරය ගැන පමණක් කතා කිරීම හාස්‍යජනකය.
